Wat is Lymfoedeem?
Oedeem ontstaat als gevolg van een niet goed functionerend lymfestelsel waardoor ophoping van vocht en eiwitten ontstaat. Lymfoedeem kan aangeboren zijn (primair lymfoedeem), maar ook ontstaan na een operatie waarbij lymfeklieren verwijderd zijn bijvoorbeeld uit de oksel of de lies bij een oncologische ingreep, na chemotherapie of bestraling (radiotherapie) of na een knie- of heupoperatie, na infecties (wondroos/erysipelas) of een trauma. Dit noemen we secundair lymfoedeem.
Lymfoedeem begint vaak sluipend en verergert in de loop van de tijd waardoor het chronisch kan worden.
Heb ik lymfoedeem?
Herken je één of meerdere van de volgende symptomen?
- Zichtbare zwelling
- Zwaar gevoel, pijn, stijfheid, tintelend of drukgevoel in het aangedane lichaamsdeel
- Gespannen/strak gevoel in de huid
- Kun je een kuiltje drukken in de huid?
- Huidveranderingen
Dit kunnen signalen van lymfoedeem zijn.
Wat zijn de behandelmogelijkheden?
De oedeemfysiotherapeut maakt gebruik van de volgende behandeltechnieken afgestemd op je persoonlijke klachten.
Manuele Lymfedrainage: massagetechniek waarbij door milde druk lymfe en vocht via intacte lymfevaten en lymfknopen afgevoerd worden naar de bloedbaan. Fibrose- en fascietechnieken zijn speciale technieken voor huid en onderhuid.
Compressietherapie: zwachtelen of een klittenbandsysteem, soms in combinatie met de Lymfapress, vermindert lymfoedeem en andere klachten en advies voor het aanmeten drukkleding of Therapeutisch Elastische Kous (TEK).
Lymftaping/medical taping: de liftende werking van de tape bevordert de afvoer van vocht onderhuids. Het kan ook ingezet worden bij een bloeduitstorting (hematoom) en bij littekens, AWS (Axillary Web Syndrom of Cording).
Oefentherapie en leefstijladvies: aanpassen van de leefstijl, beweegadvies en ontspannings- en ademhalingstechnieken hebben vaak een positieve invloed op het oedeem.
Zelfmanagement: leren klachten te herkennen, zelf leren masseren en/of zwachtelen om de eigen regie te behouden. Adviezen voor huidverzorging.
Verwijzing en vergoeding
Voor behandeling van lymfoedeem heb je meestal een verwijzing nodig van de huisarts of specialist. De behandeling wordt deels of zelfs volledig vergoed door de zorgverzekeraar, afhankelijk van je polis en als de behandeling wordt uitgevoerd door een geregistreerd oedeemfysiotherapeut.
Sibrecht Spijkstra is oedeemfysiotherapeut en geregistreerd in het kwaliteitsregister van het KNGF/NVFL.
Voor meer informatie over oedeem en kanker kijk op fysiotherapieenkanker.nl, NVFL en lymfoedeem.nl.